Czym jest zarzut zatrzymania?

W trakcie procesów frankowych, pełnomocnicy Banków podnoszą w Sądzie zarzuty zatrzymania w stosunku do wypłaconej Klientom kwoty należności głównej i odsetek.

Niektóre Sądy, w naszej ocenie nieprawidłowo, w wyrokach końcowych najczęściej w pkt II zasądzającym kwotę należności do zwrotu na rzecz Klientów, wskazują, że spełnienie świadczenia przez Bank jest uzależnione od zaoferowania przez powodów(Klientów Banku) świadczenia pieniężnego w postaci wypłaconej przez Bank kwoty kapitału kredytu bankowego. Czyli Sąd uznaje za dopuszczalny i go stosuje w wyroku - tzw. zarzut zatrzymania przez Bank wskazanej kwoty kredytu.

Powyższy zarzut opiera się o przepis z art. 496 Kodeksu Cywilnego, który brzmi: Jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.

W pierwszej kolejności zwalczając stanowisko Banku, podnosimy że umowa kredytu nie jest umową wzajemną w rozumieniu art. 487 Kodeksu Cywilnego, a tylko do takich umów najczęściej można stosować zarzut zatrzymania.

Ponadto, wskazujemy, że większość prawników, również część Sądów stoi na stanowisku, że celem zatrzymania jest zabezpieczenie spełnienia świadczenia wzajemnego, a w sytuacji zatrzymania pieniędzy przez pozwany Bank, prowadzi to do sytuacji gdy nie można mówić o funkcji zabezpieczenia opisanym w art. 496 i 497 k.c., ale w takiej sytuacji o innym celu nieprzewidzianym w ustawie.

Dla przypomnienia, w pismach kierowanych do Banków i Sądów, podnosimy że w myśl art. 69 ust. 1 Prawa Bankowego1. - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stąd, umowa kredytu stanowi, że strony zwracają sobie to samo świadczenie, a nie świadczenie inne równoważne.

Nadto, warto również przypominać, że Bank realizuje nadal główną funkcję zabezpieczenia udzielonych kredytem środków pieniężnych, jakim jest hipoteka wpisana na nieruchomości Klientów. Stąd, tym bardziej, w takiej sytuacji opisane w Kodeksie Cywilnym prawo zatrzymania świadczenia, nie ma żadnego sensu ani celu określonego wskazanymi wcześniej przepisami prawa.

Alternatywnie można wskazać, że przyjmując hipotetycznie dopuszczalność prawa zatrzymania dla Banku, to właśnie Bank w pierwszej kolejności winien zrezygnować z posiadanego zabezpieczenia hipotecznego, które przecież w pełnym wymiarze zabezpiecza jego świadczenie główne i inne możliwe świadczenia uboczne.

Zdaniem naszej Kancelarii, wykładnia systemowa, nie pozwala na uznanie, aby w sporze z Bankiem- działającym w oparciu o przepisy prawa bankowego, można było mówić o możliwości skorzystania przez niego z dobrodziejstwa wynikającego z treści art. 496 k.c.

Dodatkowo, należy wskazać, iż pozwany Bank składa powyższy zarzut w procesie, w sposób warunkowy, hipotetycznie uzależniony od wyroku Sądu w zakresie unieważniającym umowę kredytową, co również w przypadku prawa zatrzymania naszym zdaniem jest niedopuszczalne.